काठमाडौं । इजरायलका प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहुले हमाससँगको दोस्रो चरणको युद्धविरामको वार्ता असफल भएमा इजरायल हमासविरुद्ध फेरि युद्ध सुरु गर्न तयार रहेको बताएका छन् ।

इजरायल र हमासबीचको युद्धविराम सम्झौताको पहिलो चरण जनवरी १९ देखि लागू हुँदैछ। युद्धबिराम लागु हुनु केही घण्टा अघि एक टेलिभिजन भाषणमा बेन्जामिन नेतान्याहुले भने – ‘युद्धविराम ‘अस्थायी’ हो र इजरायलले गाजामा फेरि आक्रमण गर्ने अधिकार सुरक्षित राखेको छ।’ यसका लागि अमेरिकाका नवनिर्वाचित राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पनि समर्थन रहेको उनले बताए ।

युद्धविराम सम्झौता पछि पनि नेतान्याहुले धेरै तहमा दबाबको सामना गरिरहेका छन् । हजारौं मानिसहरूले बन्धक बनाइएका सबैको रिहाइको माग गरिरहेका छन्।

आफ्नो टेलिभिजन भाषणमा नेतान्याहुले विगत पन्ध्र महिनामा इजरायलको सैन्य कारबाहीका सफलताहरू पनि गणना गरे, जसमा हमास नेता याह्या सिनवारको हत्या पनि समावेश थियो। उनले भने, ‘हामीले मध्यपूर्वको तस्वीर परिवर्तन गरेका छौं, हमास अहिले पूर्णतया एक्लो छ ।’

इजरायल र हमासबीचको युद्धविराम स्थानीय समय अनुसार बिहान ८.३० बजे (नेपाली समय दिउँसो सवा १२ बजे) देखि लागू हुनेछ । शनिबारको भाषण अघि नेतान्याहुले हमासले बन्धकहरूको सूची जारी नगरेसम्म इजरायलले सम्झौता कार्यान्वयन नगर्ने बताएका थिए । “इजरायलले सम्झौताको उल्लंघन सहने छैन,” उनले भने।

हमासले रिहा गर्ने योजना बनाएका ३३ बन्धकहरूको लामो सूची इजरायली मिडियामा प्रकाशित भइसकेको छ तर अधिकारीहरूले यसको पुष्टि गरेका छैनन्। सार्वजनिक भएको सूचीमा नेपाली विद्यार्थी बिपिन जोशीको नाम समावेश छैन । इजरायली अधिकारीहरूले आइतवार रिहा हुने तीन जना बन्धकहरूको नाम अहिलेसम्म नपाएको बताएका छन्।

यसैबीच इजरायलले गाजामा हमास र इस्लामिक जिहादका लक्ष्यहरूमा हवाई आक्रमण जारी राखेको छ। हमासका अधिकारीहरूले बुधबार सम्झौता घोषणा भएपछि पनि १२० भन्दा बढी व्यक्ति मारिएको बताएका छन्।

सम्झौताअनुसार आगामी केही हप्ताहरूमा १,८९० प्यालेस्टिनी कैदीहरूको सट्टामा ३३ बन्धकहरूलाई रिहा गरिनेछ। सम्झौताका सर्तहरू अनुसार इजरायलले गाजाबाट आफ्ना सेना फिर्ता गर्न थाल्नेछ।

यद्यपि प्रारम्भिक बन्धकहरूलाई इजरायललाई कहाँ सुम्पिने हो भन्ने अझै स्पष्ट छैन। इजरायली सेनाका एक वरिष्ठ अधिकारीले उत्तरी, मध्य र दक्षिणी गाजामा सीमा नजिक तीनवटा साइट तयार पारिएको बताएका छन्।

यसअघि हमासको नजिकको स्रोतले समाचार एजेन्सी एएफपीलाई तीन महिला बन्धकहरूलाई पहिले रिहा गरिने बताएको थियो।

युद्धविरामको दोस्रो चरणको सर्तहरूमा इजरायल र हमास बीचको वार्ता पहिलो चरणको १६ औं दिनमा सुरु हुनेछ र “युद्धको स्थायी अन्त्य” मा पुग्न केन्द्रित हुनेछ।

यो सम्झौताको दोस्रो चरणमा के हुन्छ भन्ने अझै अनिश्चित छ, तर यो चरणमा पुरुष लगायत बाँकी बन्धकहरूलाई रिहा गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। किनभने इजरायलले आफ्नो जेलमा रहेका अधिकांश प्यालेस्टिनी कैदीहरूलाई रिहा गर्नेछ। सम्झौता अनुसार गाजाबाट इजरायली सेना पूर्ण रूपमा फिर्ता हुनेछ।

अति आवश्यक नभएसम्म हमास पुलिससँग कुनै हतियार हुनेछैन। उनीहरूले उत्तरी गाजामा विस्थापित लाखौं प्यालेस्टाइनीहरूको फिर्ताको प्रबन्ध मिलाउने छन्। तेस्रो र अन्तिम चरणमा गाजाको पुनर्निर्माण समावेश हुनेछ। यो काममा धेरै वर्ष लाग्न सक्छ। यस चरणमा, मारिएका बाँकी बन्धकहरूको शव फिर्ता ल्याइनेछ।

शुक्रबार राति इजरायली सरकारले धेरै घण्टाको छलफल पछि युद्धविराम र बन्धक रिहाई सम्झौतालाई अनुमोदन गरेको छ । इजरायलका राष्ट्रिय सुरक्षा मन्त्री इटामार बेन-गभिर र दुई अति दक्षिणपन्थी क्याबिनेट मन्त्रीहरूले सम्झौताको विपक्षमा मतदान गरेका थिए ।

यस सम्झौताको लामो समय लाग्ने प्रावधानले पनि बन्धकका परिवारमा त्रास र एक प्रकारको विभाजन पैदा गरिरहेको छ । केही मानिसहरूलाई पहिलो चरण पूरा भएपछि आफ्ना आफन्तहरूलाई गाजामै अलपत्र छोडिने डर छ।

युद्धविरामको पहिलो चरणमा अन्य बन्धकहरूको रिहाइ सुनिश्चित गर्न सरकारसँग माग गर्न शनिबार साँझ तेल अवीभमा हजारौं प्रदर्शनकारीहरू भेला भएका थिए ।

“हामीले दुई सय सैनिक र १० भन्दा बढी बन्धकहरूको ज्यान बचाउन सक्थ्यौं,” बन्धक र बेपत्ता परिवारहरूको फोरमका सदस्य गेल अल्कालेले रोयटर्स समाचार एजेन्सीलाई भने। उनले सरकारले “कुनै निर्णय लिन नसकेर ट्रम्पको पर्खाइमा बसेकाले अनावश्यक रूपमा मानिसहरू मारिएको” बताए।

यसअघि इजरायली प्रहरीका अनुसार शनिबार तेल अवीभको एक रेस्टुरेन्ट नजिकै चक्कु प्रहारबाट कैयौँ व्यक्ति घाइते भएका थिए । आक्रमणकारीलाई घटनास्थलमा एक व्यक्तिले गोली हानेको बताइएको छ । गोली लागेर उनको मृत्यु भएको छ। इजरायली मिडियाका अनुसार संदिग्ध व्यक्ति इजरायलको कब्जामा रहेको वेस्ट बैंकको तुलकर्मबाट “अवैध रूपमा” तेल अवीव आएका थिए।

बुधबार राति युद्धविराम सम्झौता घोषणा भएदेखि गाजाका प्यालेस्टिनीहरूले कुनै राहत पाएका छैनन्। प्यालेस्टिनी स्वास्थ्य मन्त्रालयले त्यसयता दर्जनौं महिला र बालबालिकासहित १२३ जनाको ज्यान गएको बताएको छ ।

शनिबार गाजाको हमासद्वारा सञ्चालित सिभिल डिफेन्स रेस्क्यू एजेन्सीले दक्षिणी गाजाको खान युनिसमा पालमा आक्रमण हुँदा एउटा परिवारका कम्तीमा पाँचजना मारिएको बताएको समाचार एजेन्सी एएफपीले जनाएको छ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार इजरायली सेनाले बिहीबार दिउँसोदेखि गाजामा हमास र इस्लामिक जिहादका १०० लडाकुहरूलाई आक्रमण गरेको बताएको छ, जो गाजामा यसको “आतंकवादी लक्ष्यहरू” मध्ये थिए।

इजरायली सेनाले हमासलाई हटाउन अभियान सुरु गरेको छ । हमासलाई इजरायल, अमेरिका र अन्य धेरै देशहरूले ‘आतंकवादी संगठन’ घोषणा गरेका छन्।

हमास विरुद्ध इजरायलको अभियान अक्टोबर ७, २०२३ मा सीमा पारबाट हमासले गरेको अभूतपूर्व आक्रमणको जवाफमा सुरु गरिएको थियो। हमासको यो आक्रमणमा करिब १२ सय मानिस मारिएका थिए भने २५१ जनालाई बन्धक बनाएका थिए ।

हमासद्वारा सञ्चालित स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार गाजामा त्यसयता करिब ४६,८९९ मानिस मारिएका छन्। गाजाको २.३ मिलियन जनसंख्या मध्ये धेरैजसो विस्थापित भएका छन् र त्यहाँ ठूलो विनाश भएको छ।

यस द्वन्द्वका पीडित र खाँचोमा परेकाहरूले खाद्यान्न, इन्धन, औषधि र आवासको चर्को अभाव झेल्नुपरेको छ। उनीहरूले राहत सामग्री पाउन संघर्ष गर्नुपरेको छ ।