काठमाडौं। जीवनशैली र खानपान विकारले धेरै प्रकारका रोगहरूको जोखिम बढाएको छ। फलस्वरूप, २० वर्ष मुनिका मानिसहरू पनि उच्च रक्तचाप, मधुमेह जस्ता धेरै रोगहरूको शिकार भइरहेका छन्। यसैकारण स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूले सबै मानिसहरूलाई आफ्नो स्वास्थ्यको निरन्तर ख्याल राख्न सल्लाह दिन्छन्।

तर के तपाईंलाई थाहा छ पुरुषहरूको तुलनामा महिलाहरूलाई केही रोगहरूको जोखिम बढी हुन सक्छ?अध्ययनहरूले देखाउँछन् कि पुरुषहरूको तुलनामा महिलाहरूमा हुने स्वास्थ्य समस्याहरूमध्ये स्नायु सम्बन्धी समस्याहरू पनि एक हो।

स्नायु समस्याहरू स्नायु प्रणालीसँग सम्बन्धित रोगहरू हुन् जसले मस्तिष्क, मेरुदण्ड र स्नायुहरूलाई असर गर्छ। यसका कारण तपाईंले कमजोरी, पक्षाघात र संवेदना गुमाउने जस्ता धेरै समस्याहरूको सामना गर्न गर्नु पर्ने हुन्छ।

महिलाहरूमा जोखिम किन बढी हुन्छ ?

यदि हामीले चिकित्सा रिपोर्टहरू हेर्‍यौं भने, हामीले पाउँछौं कि क्लिनिकल परीक्षणहरू र चिकित्सा अनुसन्धानहरू मुख्यतया पुरुषहरूसँग सम्बन्धित विषयहरूमा केन्द्रित छन्। यद्यपि, विगत केही दशकहरूमा, चिकित्सा विशेषज्ञहरूले पुरुष र महिला बीच धेरै रोगहरूको जोखिम फरक हुन सक्छ भन्ने कुरा बताउन थालेका छन्। ती मध्ये स्नायु समस्या पनि एक हो।

चिकित्सकका अनुसार महिलाहरूको प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया, हार्मोनल चक्र र अन्य धेरै कारकहरूमा भिन्नताका कारण केही स्नायु सम्बन्धी विकारहरूको उच्च जोखिम हुन सक्ने बताएका छन्। तीमध्ये अल्जाइमर रोग, मिर्गी, माइग्रेन, मल्टिपल स्क्लेरोसिस ९एमएस०, पार्किन्सन रोग र स्ट्रोक जस्ता समस्याहरू प्रमुख हुन्।

हार्मोनल परिवर्तनहरू एक प्रमुख कारणः

चिकित्सक भन्छन्, पुरुषको तुलनामा महिलाहरू हार्मोनल परिवर्तनको लागि बढी संवेदनशील हुन्छन्। हार्मोनल उतारचढावले स्नायु सम्बन्धी अवस्थाहरूलाई बढावा दिन्छ भनेर चिनिन्छ। महिलाहरूमा एस्ट्रोजेन हर्मोनको स्तर धेरै पटक परिवर्तन हुन्छ, उदाहरणका लागि महिनावारी, गर्भावस्था वा रजोनिवृत्तिको समयमा।

महिलाको यौन तथा प्रजनन विकासमा एस्ट्रोजेन हर्मोनले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसले मस्तिष्क, हड्डी, छाला, कपाल र अन्य अंगहरूलाई पनि असर गर्छ। महिनावारी र गर्भावस्थामा एस्ट्रोजेन असंतुलनका कारण महिलाहरूलाई माइग्रेनको सम्भावना बढी हुन्छ।

महिलाहरूमा अल्जाइमर रोगको जोखिमः

अध्ययनहरूले देखाउँछन् कि महिलाहरूलाई अल्जाइमर रोगको जोखिम पनि बढी हुन्छ। विश्वभर अल्जाइमर रोगबाट पीडित दुई तिहाइ बिरामी महिला छन्। हर्मोनल परिवर्तन पनि यसको एक कारण हो। अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ कि एस्ट्रोजेन हार्मोनले शरीरलाई अल्जाइमर रोगको प्रभावबाट बचाउँछ, यद्यपि रजोनिवृत्ति पछि एस्ट्रोजनको स्तर घट्ने कारणले पुरुषहरूको तुलनामा महिलाहरूमा यो विकारको जोखिम बढी हुन्छ।

स्नायु समस्याबाट कसरी बच्ने?

स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन्  अब यो स्पष्ट भइसकेको छ कि ५०-५५ वर्षको उमेर (रजोनिवृत्ति) पछि महिलाहरूमा बढी स्नायु समस्याहरू हुन सक्छन्, त्यसैले सानै उमेरदेखि केही कुराहरूको ख्याल राखेर भविष्यमा आफ्नो जोखिम कम गर्न सकिन्छ। तपाईं प्रयास गर्न सक्नुहुन्छ।

यसका लागि सन्तुलित आहार सेवन गर्नु सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण छ। पातदार तरकारी, बोसोयुक्त माछा, बदाम र एन्टिअक्सिडेन्टले भरिपूर्ण खानेकुराहरू बढी खानुहोस्। यसबाहेक, शारीरिक गतिविधि र नियमित योग बानीले मस्तिष्कमा रक्तसञ्चार सुधार गर्न र स्नायु सम्बन्धी विकारहरूको जोखिम कम गर्न मद्दत गर्छ, त्यसैले दैनिक व्यायाम गर्नुहोस्। भविष्यमा यी समस्याहरू रोक्न तनाव व्यवस्थापन र राम्रो निद्रा पनि आवश्यक छ।