काठमाडौं । अमेरिकाबाट निर्वासित १०४ भारतीयहरू अब घर फर्किएका छन्। जानकारी अनुसार अमेरिकाबाट निर्वासित गरिएका भारतीयहरूलाई मेक्सिको-अमेरिका सीमाबाट पक्राउ गरिएको थियो। यी मानिसहरूले भारतलाई कानुनी रूपमा छोडेका थिए, तर उनीहरूले डंकी रूट हुँदै अमेरिका प्रवेश गर्ने प्रयास गरेका थिए।

अब अमेरिकाबाट सैन्य विमान आयो, यो विमानबाट निर्वासित गरिएका भारतीयहरू मात्र फर्किएनन्, धेरै सपनाहरू पनि फर्किए। हथकडी लगाएर भारत फर्किएका १०४ भारतीयहरूको फरक-फरक कथा छ। सबैले आ-आफ्ना अनुभवहरू बाँडिरहेका छन्। कोही अत्यन्तै दुःखी छन् भने कोही बस्ने ठाउँ नहुँदा आफन्तको घरमा गएका छन्।

यस्तै एउटा कथा कर्नालको घरौंडाको कलारोन गाउँका एक युवकको हो। २० वर्षीय आकाशले देश बाहिर जाने सपना देखे । उनले जिद्दी गरेपछि उनका दाजुले पनि उनलाई विदेश पठाउने व्यवस्था मिलाइदिए । आकाशलाई पठाउनको लागि परिवारको साढे दुई एकड जग्गा बेचियो।

आकाशलाई अमेरिका पठाउन एजेन्टसँग ६५ लाख रुपैयाँ (नेपाली रूपैयाँ १ करोडभन्दा बढी) को सम्झौता भयो र ६ देखि ७ लाख रुपैयाँ थप खर्च भयो। आकाश लगभग १० महिना अघि अमेरिकाका लागि हिँडेका थिए । गएको २६ जनवरीमा उनले मेक्सिकोको पर्खाल नाघेर अमेरिका पुगे तर यहाँ समातिए ।

वास्तवमा, डंकी रूटमा दुईवटा मार्गहरू छन्, एउटा सिधै मेक्सिको जाने र त्यसपछि पर्खाल नाघेर अमेरिका जाने। अर्को तरिका भनेको धेरै देशहरूमा उडान, ट्याक्सी, क्यान्टर, बस, जंगल र समुद्र पार गरेर यात्रा गर्नु ।

एजेन्टले आकाशको परिवारबाट सिधै मेक्सिको पठाउन पैसा लिएको थियो तर उनलाई अर्कै बाटोबाट पठाइएको थियो। आकाशका दाजुले जंगलका केही भिडियोहरू पनि देखाए। आकाशले यी बाटोहरू पार गर्नुपर्थ्यो।

परिवारले अन्तिम पटक जनवरी २६ मा आकाशसँग कुरा गरेको थियो जब उनी मेक्सिकोको पर्खाल नाघेर अमेरिका पुगेका थिए । उनी त्यहाँको चेकपोइन्टमा पक्राउ परे। केही समय पछि उनलाई रिमान्डमा राख्ने धम्की दिएर देश निकाला कागजातमा हस्ताक्षर गर्न लगाइयो।

आकाशको दाजु शुभमले बुधबार दिउँसो आफ्नो भाइलाई स्वदेश फर्काइएको थाहा पाए । उनीहरूले जनवरी २६ पछि कुरा गरेका थिएनन्। बुधबार साँझ आकाशको फोनमा फोन गर्दा फोन सम्पर्कयोग्य थियो। उनले आफू फर्कदैछु भने ।

अमेरिका जान आकाशले जम्मा ७२ लाख भारतीय रुपैयाँ खर्च गरे। देश निकाला गरिसकेपछि आकाश बिहान आफ्नो घर पुगे र आफ्नो मामाको घर गए। परिवारले एजेन्टहरू विरुद्ध कारबाही होस् र डंकी रूट भएर कोही पनि अमेरिका नजाओस् भन्ने चाहन्छन् ।

डंकी मार्ग भनेको अवैध रूपमा विदेश जाने बाटो हो। यसमा मानिसहरूले धेरै देशहरू हुँदै अवैध रूपमा अमेरिका, क्यानडा वा युरोप प्रवेश गर्ने प्रयास गर्छन्। यी मानिसहरू पर्यटक भिसा वा एजेन्टहरूको सहयोगमा ल्याटिन अमेरिकाको कुनै पनि देश (जस्तै ब्राजिल, इक्वेडर, पानामा, वा मेक्सिको) पुग्न सक्छन्।

त्यहाँबाट जंगल, नदी र मरुभूमि हुँदै हिँडेर अमेरिका-मेक्सिको सीमा पुगिन्छ। यसपछि, दलालहरूको सहयोगमा तिनीहरू अवैध रूपमा अमेरिका प्रवेश गर्ने प्रयास गर्छन्।

डंकी शब्द पञ्जाबी शब्द डंकीबाट आएको हो जसको अर्थ एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा हाम फाल्नु हो। डंकी मार्ग एउटा लामो र अत्यन्तै कठिन यात्रा हो। कहिलेकाहीँ डंकी मार्ग हुँदै एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुग्न महिनौं लाग्छ।

यसमा मानिसहरू ट्रक, विमान वा डुङ्गाबाट, पैदल वा जंगल हुँदै एक देशबाट अर्को देशमा अवैध रूपमा यात्रा गर्छन्। यस समयमा उनीहरूले खराब मौसम, भोकमरी, रोग, दुर्व्यवहार र कहिलेकाहीँ मृत्युको पनि सामना गर्नुपर्छ।